Prof. Dr. N. Reha Tandoğan - Op. Dr. Asım Kayaalp

İleri derecede hasarlı olan dizlerde, ekleminin aşınmış yüzeylerinin metal ve polietilenden yapay yüzlerle değiştirilmesine total diz protezi adı verilir. Diz protezleri 30 yıldan fazla bir süredir yaygın olarak kullanılmakta ve çok başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Yıllar içinde yapılan tasarım ve malzeme değişiklikleri ile diz protezlerinin ömrü uzamıştır. Günümüzde modern bir protez tasarımı kullanılarak, tekniğine uygun bir cerrahi yapılan ve yeterli bir rehabilitasyon programı sonrasında hastaların % 90'ından fazlasında 15-20 süreyle protezin sorunsuz hizmet vermesi beklenir. Son yıllarda protez cerrahisinde ortaya çıkan gelişmelerden bir tanesi de kişiye özel tasarlanmış protezlerdir.

Kişiye özel diz protezi ne demektir?

Doktorunuz kişiye özel diz protezi uygulamasına karar verdikten sonra, bilgisayarlı tomografi ile hastalıklı dizinizin hassas görüntüleri alınır. Bu görüntüler üzerinde yapılan ölçümler sonrası sizin için en uygun boydaki protezin hangisi olduğu saptanır. Sonrasında bir bilgisayar programı yardımıyla, bu protezi en hassas ve doğru yerleştirebilmek için gerekli kemik kesilerinin miktarı belirlenir (Resim 1).



Bu kesileri yapmak için size özel tek kullanımlık kesi kılavuzları üretilir. Yaklaşık 6 hafta süren bir işlem sonrasında, size özel üretilen kesi kılavuzları ile ameliyata girilir. Doktorunuz bu özel kılavuzları kullanarak kemik kesilerini yapar ve diz protezinizi yerleştirir (Resim 2). Ameliyat sonrası dönem standart diz protezleri ile aynıdır (Bakınız bu web sayfasındaki "Total diz protezi nedir?" bölümü)

Kişiye özel diz protezinin avantajları nelerdir?

Diz protezlerinin uzun süre dayanmasını sağlayan en önemli etmenler; en az kemik dokusu kaybına yol açan, doğru dizilim ve açıda yerleştirilmiş, uygun boyutta protez uygulamasıdır. Birkaç derecelik yerleşim ve boyut hataları bile, protezin ömrünü belirgin olarak kısaltır. Kişiye özel protez tasarımları ile yapılan hassas ölçümler ve sonrasında üretilen özel kesi kılavuzları ile bu hata riski en aza indirilir. Özellikle protez yapılacak bacağından daha önce ameliyat veya kırık geçirmiş hastalarda, diz çevresinde çıkartılması istenmeyen metal implant olan hastalarda ve başka bir nedenle bacak deformitesi olan hastalarda, kişiye özel protez uygulamaları avantajlıdır.

Standart diz protezlerinde, doğru dizilimi sağlamak için kemiğin içine uzanan kılavuzlar yerleştirilir, bu sırada kemik iliğindeki yağ parçacıkları kana karışır. Kişiye özel tasarımlarda, kemik iliğine ulaşan kılavuz yerleştirilmesine gerek olmadığı için yağ embolisi riski daha düşüktür (Resim 3).

Kişiye özel kesi kılavuzlarının kullanımı, belirli ölçüm basamaklarına gereksinimi ortadan kaldırdığı için ameliyat süresi biraz daha kısadır.

Benim için üretilen kılavuzların bana uygun olmama riski var mıdır?

Bilgisayarlı tomografi ölçümleri, milimetrik düzeyde hassastır. Bu nedenle sizin için üretilen kesi kılavuzlarının uygun olmama ihtimali çok düşüktür. Çok düşük bir olasılık olsa da, doktorunuz ameliyat sırasında böyle bir uyumsuzluk saptadığı takdirde, standart enstrümanlar ile ameliyatınızı sorunsuz bir şekilde tamamlayabilir.

Kişiye özel kılavuzlar başka bir hastaya kullanılabilir mi?

Kişiye özel total diz protezi kılavuzları sadece sizin için ve ölçüm yapılan dizde bir kez kullanılır (Resim 4). Diğer diziniz veya başka bir hasta için kullanılması mümkün değildir.

Kişiye özel diz protezinin ek maliyetleri var mıdır?

Kişiye özel total diz protezleri kılavuzlarının maliyetleri sosyal güvenlik kurumları tarafından ödenmemektedir.

© Prof. Dr. Reha Tandoğan - Op. Dr. Asım Kayaalp